Bouwen aan een gezonde leefomgeving

Als het om woongeluk van de bewoners van een nieuwbouwhuis gaat, spelen gezondheid, de creatie van een gezonde leefomgeving in en rondom de woning en de sociale samenhang in de buurt een steeds belangrijkere rol. Ruimte voor bewegen, aandacht voor veiligheid, groen in de buurt, gezonde lucht in de woning en noem maar op. Ontwikkelende bouwer Heijmans was hier al mee bezig voor coronatijd. “Maar corona heeft het proces wel doen versnellen”, zegt Shahid Talib, directeur Smart City bij Heijmans.

Een moestuin op het dak van een nieuwbouwappartementencomplex. Het is volgens Shahid Talib van Heijmans een simpele maar evenzo briljante oplossing. Het verlaagt de CO2-uitstoot, want er hoeven minder goederen te worden aangevoerd. Of het nu komkommers zijn of andere groentesoorten of fruit. En het vergroot de sociale cohesie. Het zorgt met andere woorden voor een grotere betrokkenheid tussen de bewoners. Buren en andere omwonenden leren elkaar sneller kennen. “Het is een oplossing voor meerdere problemen.”

Smart City

Heijmans werkt al een paar jaar aan het GezondWonen-concept. Luchtkwaliteit, energiemonitoring, gezondheid en veiligheid zijn de thema’s waar het om draait. Daarbij speelt het connected zijn, dus een goede Wi-Fi-verbinding, ook een steeds belangrijkere rol. Digitalisering kan bijdragen aan de bouw van een gezonde leefomgeving, meent de directeur Smart City. Data zijn een middel om tot een gezonde leefomgeving te komen. Het GezondWonen-concept van de ontwikkelende bouwer maakt een sprong van de 1.0-versie naar 2.0 en vervolgens 3.0.

Maanwijk in Leusden-Zuid

Een nieuwbouwproject waar Heijmans een stap voorwaarts wil maken is Maanwijk in Leusden-Zuid. Noem het een voorbeeldproject. De verkoop van nieuwbouwhuizen in deze wijk gaat deze maand van start en er komen ook (sociale) huurwoningen. Het wordt een groene wijk en een slimme wijk, waarbij de nadruk ligt op sociale cohesie “Maanwijk willen we neerzetten als één van de meest gezonde leefomgevingen. Daar willen we alle expertise van Heijmans en onze partners bijeenbrengen.”

Nieuwe inzichten

Op de projectsite van Maanwijk staat: Het is écht een unieke wijk waar wonen, natuur en innovatie hand in hand gaan. Met elkaar, met de natuur en door technologie. “Het leuke is dat bewoners dankzij data nieuwe inzichten krijgen. Bijvoorbeeld hoe het zit het met het energieverbruik. Dankzij de inzet van data kan duidelijk worden gemaakt wat een goed tijdstip is om de wasmachine aan te zetten met het resultaat een lagere energierekening. Het is ook mogelijk om in de woning de CO2-uitstoot, de temperatuur en de luchtvochtigheid, de aanwezigheid van fijnstof en vluchtige organische stoffen te monitoren. Als je ’s avonds de neiging hebt om op de bank in slaap te vallen dan kan het zijn dat het komt omdat je die dag hard gewerkt hebt. Maar het kan ook zijn dat het zuurstofgehalte in de huiskamer te laag is en het CO2-gehalte te hoog. Bewoners hebben niet altijd door wat de luchtkwaliteit met je doet. Dan zou het mooi zijn dat het huis een signaal afgeeft dat er geventileerd moet worden. We willen dat de woning tegen je gaat praten. Dat is de volgende stap die we willen maken.”

Data blijft van de bewoner

Het gebruik van data – nu en straks – gebeurt nadrukkelijk AVG-proof. De bewoners zijn en blijven de eigenaar van alle data. Maar Smart City gaat over meer dan de digitale stad en data, benadrukt Shahid Talib. Het gaat ook over hoe we omspringen met de zeer beperkte ruimte en mogelijkheden die je hebt in en buiten de stad. “Kinderen moeten veilig kunnen spelen. Je moet je prettig en veilig voelen in de wijk waar je woont. Ook als je ’s avonds uit je auto stapt. En we denken na over vitaliteit in de wijk. In Maanwijk willen we een platform opzetten om bewoners te stimuleren om te bewegen. Dat kan bijvoorbeeld door positieve prikkels af te geven. Een halve dag gratis gebruik van een deelfiets als aanmoediging bijvoorbeeld.”

Overheid

Ook de Nederlandse overheid wil dat gezondheid nadrukkelijk wordt meegenomen bij ruimtelijk beleid en kwam eerder dit jaar met de Landelijke Nota gezondheidsbeleid 2020-2024. Het platform Stadszaken schrijft hierover dat gemeenten de gebruiker centraal moeten stellen en een dat bewegen en een gezonde leefstijl gestimuleerd moeten worden. Ook het ontmoeten in de openbare ruimte moet makkelijker kunnen (bijvoorbeeld door de aanleg van buurtmoestuinen) en de veiligheid kan verder verbeterd.

Luchtkwaliteitslabel

Heijmans wil na de oplevering van Maanwijk in Leusden betrokken blijven bij het project en zal blijven monitoren hoe het zit met de luchtkwaliteit en gezondheidskwaliteit in de wijk. De ontwikkelende bouwer doet dit samen met een paar partners zoals Hogeschool Utrecht en het Longfonds. Op de projectsite van Maanwijk staat dat het op deze wijze recht wil doen aan de belangrijkste betekenis van ontwikkelen: evolueren. Heijmans wil er naar toewerken dat er een luchtkwaliteitslabel komt. Dit maakt het inzichtelijk in hoeverre een nieuwbouwwijk voldoet aan allerlei aspecten die met gezondheid te maken hebben. “Zo’n label zou dan landelijk gedragen moeten worden.”

Gezondheid is belangrijk voor iedereen

Shahid Talib denkt dat de woonconsument op termijn nog bewuster zal zijn van allerlei aspecten die met gezondheid te maken hebben. Wat veel mensen niet weten is dat de kinderkamer met enige regelmaat de minst gezonde plek in huis is. Volgens hem omdat er te weinig geventileerd wordt. Dat moet beter en ook daar kan monitoring bij helpen. “Elke woning moet gezond zijn. Of het nu gaat om een woning van een miljoen of een sociale huurwoning. Daar gaat slimme technologie bij helpen.”