Vraag & antwoord:
Energieverbruik

Een nieuw huis is zeer energiezuinig. Soms energieneutraal of zelfs energieleverend. Dat is mooi, maar wat wordt er van u verwacht? Hier leest u de antwoorden op vragen over onderhoud, ventilatie, verwarming en meer.

‘We moeten doorpakken met groene waterstof’

In het najaar komen de eerste echte bewoners naar het Innovathuis in Stad aan ’t Haringvliet op Goeree-Overflakkee. Het nieuwbouwhuis, op het eerste gezicht een gewoon rijtjeshuis, is een proefwoning om te zien of het haalbaar is om (nieuwbouw-) huizen te verwarmen op groene waterstof. Nu verblijven er alleen nog techneuten. Na de zomer nemen de eerste bewoners hun intrek. Iedere keer voor drie maanden, zolang de proef draait. Iedere keer een andere gezinssamenstelling. “Mensen die hier tijdelijk komen wonen, moeten open staan voor veel monitoring”, zegt initiatiefnemer Jean-Paul Scheurleer. Duurzaam, energiezuinig en vol met domotica. Het begint al bij de voordeur van het Innovathuis. Techneuten en (de toekomstige) bewoners kunnen naar binnen door gebruik te maken van een oog scan, door een vingerafdruk te plaatsen, met een pasje of gewoon met een sleutel. De nieuwbouwwoning is ook uitermate goed geïsoleerd om het energieverbruik laag te houden. Er is apparatuur in de woning aanwezig om te monitoren hoe het zit met het energieverbruik en het warmteverloop. Het huis is voorzien van vloerverwarming, energiebesparende kranen, een recirculatie douche, ventilatie met warmteterugwinning en er liggen 30 zonnepanelen op het dak. Dat alles en meer maakt het huis zelfvoorzienend als het om energie gaat.

Opslag waterstof in de achtertuin

Wat in de tuin meteen in het oog springt is de aanwezigheid van een grote opslag voor 1200 liter waterstof, met een omvang van tweeënhalve bij bijna anderhalve meter en een hoogte van om en nabij 1.60. In de garage staat een unit of Power Box die groene stroom (afkomstig van de zonnepanelen) omzet in waterstof. Op het moment dat de zonnepanelen geen energie produceren, zet de Power Box via een vernuft systeem een deel van de opgeslagen waterstof weer om in elektriciteit of een katalytische boiler (eerste werkende waterstofketel in Nederland) zorgt voor verwarming van het huis en warm tapwater. De warmte die vrijkomt bij de processen in de elektrolyser en brandstofcel wordt gebruikt en in een 200 liter boiler bewaard. Hiermee wordt het hoge rendement gewaarborgd. Twee in de woning aangebrachte batterijen zorgen ervoor dat er ook op piekmomenten voldoende energie voorhanden is voor de bewoners.

Maatschappelijke acceptatie waterstof

Volgens Jean-Paul Scheurleer van ontwikkelaar Hylife Innovations is het nog pionieren. De energietransitie staat nog in de kinderschoenen en consumenten moeten wennen aan de verschillende nieuwe vormen van energievoorziening. “In de jaren zestig van de vorige eeuw kregen we de overstap op aardgas en in de jaren negentig de eerste auto’s op elektriciteit. Dat vond iedereen spannend. En nu krijgen we waterstof.”

Aardgasvrij

Nederland moet in 2050 geheel aardgasvrij zijn. Sinds halverwege 2018 is de aansluitplicht voor nieuwbouwwoningen op het aardgasnet komen te vervallen. Ontwikkelaars en bouwers geven prioriteit aan het zeer goed isoleren van woningen en het plaatsen van nieuwe installaties, zoals de warmtepomp. Waterstof kan volgens Jean-Paul Scheurleer een goede aanvullende oplossing zijn of geheel alternatief. “We zeggen niet dat waterstof dé oplossing is, maar wel dat het één van de oplossingen kan zijn.”

Ook mogelijk op wijkniveau

Volgens de Zuid-Hollandse ontwikkelaar is het ook mogelijk om op wijkniveau met groene waterstof aan de slag te gaan. In deze testcase in Stad aan ’t Haringvliet gaat het slechts om één woning waar groene waterstof wordt opgeslagen en wanneer nodig weer omgezet in stroom. Scheurleer loopt met concrete plannen om een project met 100 woningen met een waterstofinstallatie op wijkniveau te starten. De precieze locatie kan hij nog niet prijsgeven, maar de ambitie is op Goeree Overflakkee. Hij vertelt er bij dat het op het platteland makkelijker is om groene waterstof in te zetten dan in stedelijk gebied. Ook al is het ook daar wel mogelijk. “We kunnen dan werken met warmtenetten.”

Risico’s

Het gebruik van waterstof is niet geheel risicoloos. Maar aardgas is dat ook niet. Het gaat in beide gevallen om brandbaar gas, waarbij Scheurleer aantekent dat waterstof het voordeel heeft dat het 20 meter per seconde stijgt en vluchtig is. Als waterstof vrijkomt, is het snel weg. Daarnaast is het belangrijk om apparatuur te installeren die detecteren wanneer er onbedoeld waterstof vrijkomt. Veiligheid staat op de eerste plaats, het is belangrijk om Veiligheid regio’s (brandweer) te betrekken aan de voorkant bij pilots en initiatieven.

Te duur?

De techniek - waarbij een overschot aan groene energie wordt omgezet in waterstof, opgeslagen en vervolgens weer wordt veranderd in stroom – is nu nog duur. Alleen al vanwege de apparatuur. Maar dat gaat veranderen, volgens de pionier, zeker als projecten wat groter van omvang zijn en er meer ervaring is opgedaan. Ook de ontwikkeling van producten staat niet stil, er wordt veel over waterstof gesproken en fabrikanten gaan steeds meer de mogelijkheden zien.

Voordelen nieuwbouw

Ook al wil de gemiddelde huizenkoper in de eerste plaats een leuk en betaalbaar huis, houdt het klimaat steeds meer mensen bezig, volgens Scheurleer. “Deze vorm van energievoorziening is goed voor het milieu en de leefomgeving.” De techniek is toepasbaar in bestaande bouw en nieuwbouw. Scheurleer tekent hierbij aan dat het mooie van een nieuwbouwwoning is dat techniek en vormgeving naadloos op elkaar aansluiten. Als na (in totaal drie jaar) de pilot afloopt gaat het Innovathuis in de verkoop. Zonder waterstofinstallatie en alle bijbehorende domotica. Het gaat om een pilot. Maar volgens Jean Paul Scheurleer moeten we wel doorpakken als het gaat om waterstof. “We kunnen niet meer om waterstof heen.”

Meer informatie:

Wat heeft mijn huis te maken met milieu en klimaat?

20 procent van alle fossiele energie wordt gebruikt om te wonen. Dat zorgt voor een flink deel van de uitstoot van CO2. Dat draagt indirect bij aan klimaatverandering. Met een (zeer) energiezuinig huis is die invloed kleiner.

Energie en duurzaamheid

Duurzaamheid betekent dat we profiteren van wat moeder aarde ons biedt, zonder dat we de lasten daarvan doorschuiven naar de volgende generatie. Besparing op het verbruik van fossiele energie is een belangrijk aspect van duurzaamheid. Maar duurzaamheid kent meer aspecten:
  • Duurzaam gebouwd. Bijvoorbeeld met gebruik van fsc-gekeurd hout, natuurlijke grondstoffen en emissievrije verf.
  • Zuinig met water. Bijvoorbeeld met waterbesparende installaties, gebruik van een regenton en een onverharde tuin zodat regenwater niet afstroomt naar het riool.
  • Comfortabel en gezond. Met een aangenaam binnenklimaat: daglicht, warmte en verse lucht. Geen tocht, herrie of oververhitting.
  • Betaalbaar. Daardoor kunt u ongestoord van uw huis genieten en zult u minder snel verhuizen. Ook dat is duurzaam.
  • Sociale duurzaamheid. Een sociaal netwerk in uw buurt. Door het creëren van een levendig stukje stad voor de bewoners en het stimuleren van wederkerigheid kunnen buurtbewoners iets voor elkaar betekenen.

De juiste balans

Bij duurzaamheid draait het om de juiste balans. De koopsom of huurprijs van een duurzaam huis is vaak hoger. Maar, mits goed uitgevoerd, is een duurzaam huis in het gebruik goedkoper: u bespaart op de energierekening. En het is beter: gezond voor mens én planeet. Op deze website gaat het vooral om het aspect energie. Op dat gebied worden veel maatregelen getroffen. Als koper of huurder van een nieuwbouwhuis krijgt u daarmee te maken.

Energieprestatie-eisen

De energieprestatie van een woning wordt uitgedrukt in de EPC (energieprestatiecoëfficiënt). Hoe lager de EPC, hoe minder fossiele brandstoffen er nodig zijn voor verwarming en ventilatie. Sinds 2015 mag de EPC maximaal 0,4 zijn. Projectontwikkelaars en bouwbedrijven moeten dat aantonen bij het aanvragen van een bouwvergunning. Bouwpartijen mogen zelf weten met welke maatregelen zij aan de eisen voldoen. In 2020 wordt de EPC afgeschaft en komt er een nieuwe eis: BENG (bijna energieneutraal). BENG is strenger dan de EPC, vooral op het gebied van isolatie en het gebruik van duurzame energie.

Meer informatie:

Gaat mijn energierekening omlaag?

In een energiezuinig huis gebruikt u minder energie. In een ZEN-woning misschien wel helemaal niets. Dan hoeft u dus ook minder te betalen. Maar of u minder betaalt dan in uw oude huis, hangt ook van veel andere factoren af.

Wat staat er op uw energierekening?

Op de rekening van uw energiebedrijf staan vaste en variabele kosten. De vaste kosten zijn de kosten voor vastrecht en infrastructuur. Deze betaalt u altijd, hoeveel of hoe weinig energie u ook afneemt. De variabele kosten hangen direct af van de hoeveelheid energie die u afneemt. De energieprijzen en de hoogte van het vastrecht verschillen per leverancier en zijn afhankelijk van het contract dat u afsluit.

Woninggebonden en huishoudelijk energieverbruik

Het woninggebonden energieverbruik is de hoeveelheid energie die nodig is voor verwarming en koeling, ventilatie en warm tapwater. De hoogte hiervan hangt voor een groot deel af van hoe uw woning is gebouwd. In een (zeer) energiezuinig huis is het woninggebonden energieverbruik minimaal. Een groot deel van de energierekening wordt bepaald door het gebruik van apparaten en lampen. Dit heet het huishoudelijke energieverbruik. Grote energieslurpers zijn apparaten die de hele dag aanstaan, zoals een netwerkcomputer of een waterbed en apparaten met een groot vermogen zoals een plasma-tv en een wasdroger. Hier heeft u als bewoner veel invloed op.

Verhuizen naar een energiezuinig huis

In een (zeer) energiezuinig huis is het woninggebonden energieverbruik lager dan in een vergelijkbaar ouder huis. Er zijn zelfs huizen die meer energie opwekken dan nodig is voor verwarming en warmwater. Zoals een nul-op-de-meterwoning. Daar leveren de zonnepanelen op dak evenveel energie als wat u in totaal in een jaar gebruikt: woninggebonden en huishoudelijk. Dat leidt automatisch tot een lage rekening. Dat wil nog niet zeggen dat u dan niets meer betaalt. U betaalt nog wel de vaste kosten. Ook als u méér gebruikt dan wat de zonnepanelen leveren, moet u het resterende energieverbruik betalen.

Verhuizen naar een groter huis

Als u verhuist naar een (zeer) energiezuinig, maar groter huis, wil dat niet direct zeggen dat u minder energie gaat gebruiken. Veel mensen verhuizen omdat er gezinsuitbreiding is. Dan gaat u de droger vaker gebruiken of stookt u meer omdat u meer thuis bent en gaat het energieverbruik omhoog. Komt u uit een ouder, slecht geïsoleerd huis, dan bent u er misschien aan gewend dat het niet overal behaaglijk is. Verhuist u naar een nieuw, goed geïsoleerd huis, dan verandert uw stookgedrag en kan de energierekening soms toch nog tegenvallen.

Saldering bij energielevering

Zonnepanelen op dak leveren elektriciteit als de zon schijnt. Gebruikt u op die momenten weinig stroom, dan gaat het overschot naar het net. Het saldo op de kilowattuurmeter (kWh) loopt dan terug. Op de energierekening worden gebruik en levering tegen hetzelfde tarief met elkaar verrekend. Dat heet saldering. De minister kondigde eerder aan dat saldering tot 2020 zou blijven, maar heeft inmiddels bekend gemaakt de salderingsregeling te verlengen tot 2023. Daarna wordt de regeling wellicht versoberd.

Stijgende energieprijzen

In de afgelopen decennia zijn de energieprijzen flink gestegen, al zijn er korte periodes geweest van prijsdalingen. Gemiddeld is de prijs van een kubieke meter aardgas jaarlijks echter met acht procent omhoog gegaan en de kWh-prijs vier procent. Als u in een (zeer) energiezuinig huis woont, merkt u daar niet zoveel van. Gaat uw rekening toch omhoog, dan is de stijging allicht kleiner dan in een oud, slecht geïsoleerd huis.

Meer informatie:

Wat betekent EPC, BENG, A-label en nul-op-de-meter?

Leveranciers van nieuwbouwwoningen gebruiken verschillende begrippen om aan te geven hoe goed hun woningen scoren qua energieverbruik. Maar wat betekenen al die begrippen?

Energieprestatiecoëfficiënt (EPC)

De energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van uw huis is bepalend voor het woninggebonden energieverbruik: de energie voor verwarming/koeling, ventilatie en warm water. Hoe lager de EPC hoe minder energie u verbruikt. De EPC wordt om de paar jaar strenger. Sinds 2015 is het maximum 0,4. Als uit een berekening blijkt dat de EPC hoger zou zijn, dan geeft de gemeente geen bouwvergunning (omgevingsvergunning) af. Maar let op: in een groot vrijstaand huis met een EPC van 0,4 gebruikt u méér energie dan in een klein appartement met eenzelfde EPC.

BENG

Vanaf 2021 wordt de EPC vervangen door BENG. BENG staat voor bijna energieneutraal gebouw. BENG is strenger dan de EPC en stelt afzonderlijke eisen aan het energiegebruik en aan de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie.

Energielabel A

Ieder nieuwbouwhuis heeft tegenwoordig op z'n minst energielabel A. Het label wordt bepaald op basis van de getroffen bouwkundige maatregelen en de toegepaste installaties. Maar let op: net als bij een koelkast of een auto gebruikt een klein huis met label B misschien wel minder energie dan een groot huis met label A.

Energieneutraal

Oorspronkelijk werd met het begrip 'energieneutraal huis' hetzelfde bedoeld als met de begrippen nul-energiewoning, energie-nulwoning, energiebalanswoning of EPC-0-woning. In zo’n huis wordt het gebouwgebonden energieverbruik (verwarming/koeling, ventilatie en warmwater) gedekt met duurzame energie. Het huishoudelijke energieverbruik (verlichting en huishoudelijke apparaten) wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Tegenwoordig wordt met een energieneutraal huis steeds vaker gedoeld op het totale energieverbruik. In die betekenis is een energieneutraal huis hetzelfde als een nul-op-de-meterwoning.

Nul-op-de-meter

In een nul-op-de-meterwoning staat de energiemeter aan het eind van een jaar in principe op dezelfde stand als aan het begin van het jaar. Uw volledige energieverbruik (gebouwgebonden en huishoudelijk) is dan gecompenseerd door de levering van energie door zonnepanelen op het dak. Alle leveranciers van nul-op-de-meterwoningen garanderen dat onder bepaalde voorwaarden in een prestatiecontract. Let goed op de voorwaarden in het contract: als u afwijkt van de norm, moet u misschien toch nog bijbetalen.

Energieleverend

Een energieleverend huis wekt in een jaar meer energie op dan u op jaarbasis verbruikt voor woninggebonden en huishoudelijke toepassingen. Wat u over hebt, levert u aan het net en/of gebruikt u bijvoorbeeld voor het opladen van een elektrische auto.

Zelfvoorzienend

Een zelfvoorzienend of autarkisch huis is niet aangesloten op energienetten voor aardgas, warmte of elektriciteit. Alle benodigde energie wordt door het huis zelf opgewekt en eventueel opgeslagen. In de seriematige woningbouw komen deze huizen nog niet voor. Tiny Houses worden wel soms zelfvoorzienend gemaakt.

Meer informatie:

Wat is een ZEN-woning?

Een ZEN-woning is het beste wat projectontwikkelaars en bouwers momenteel kunnen leveren. Een ZEN-woning is goed voor het milieu, geeft een optimaal wooncomfort en heeft een energierekening van hooguit enkele tientjes.

Goed voor het milieu

ZEN staat voor Zeer Energiezuinige Nieuwbouw, dit zijn bijna energieneutrale tot zelfs energieleverende woningen. Woont u ZEN, dan woont u in een ultiem energiezuinige woning die bijna geen CO2 uitstoot heeft. Dat komt onder meer door de isolatie en technieken die worden gebruikt om uw huis van warmte en stroom te voorzien. Bovendien gebruikt de bouw steeds meer duurzame bouwmaterialen, zoals verantwoord gekapt hout. De energiebehoefte voor verwarming, koeling en ventilatie is extreem laag en de woning wekt veel duurzame energie zelf op. Er is nog maar weinig aardgas of elektriciteit van het net nodig.

Goed voor uw portemonnee

Minstens de helft van de benodigde energie in een nieuwbouwhuis wordt straks duurzaam opgewekt, bijvoorbeeld met zonnecellen. Daardoor is er veel minder gas of stroom uit gas- of steenkolen gestookte elektriciteitscentrales nodig. De energierekening bedraagt maandelijks hoogstens enkele tientjes. Woningen die netto energie leveren krijgen zelfs geld terug van het energiebedrijf.

De bewoner als uitgangspunt

De bewoner staat centraal in een ZEN-woning. Ontwikkelaars en bouwers gaan voor tevreden bewoners door extreem goed te letten op wooncomfort, gezondheid, opleverkwaliteit én uiteraard betaalbaarheid. De opgave voor de bouwsector is om technische hoogstandjes te matchen met klantverlangens. Om woonplezier en wooncomfort te verhogen en tegelijk de energierekening te verlagen.

Over vijf jaar is alles ZEN

De bouw werkt er hard aan om àlle nieuwbouwwoningen na 2020 onder deze condities te leveren. Over vijf jaar zijn alle nieuwbouwwoningen ZEN. Sinds 2008 wordt er ervaring opgedaan met deze woningen. De leerpunten worden binnen de sector breed gedeeld. De eerste ZEN-woningen zijn een succes en er komen vlug meer van zulke woningen.

Meer informatie:

Is all electric de toekomst?

In steeds meer nieuwe woonwijken wordt geen aardgasnet of warmtenet aangelegd. Er is alleen nog elektriciteit. De huizen zijn all electric. Koken doet u elektrisch en verwarmen gebeurt met een warmtepomp. Is dat de toekomst?

De aardgasvoorraad slinkt

Nederlands aardgas was in ons land altijd ruimschoots en goedkoop voorhanden. Dat is aan het veranderen. Uit de gasbel van Noordoost-Nederland kan steeds minder worden gewonnen en ons land moet steeds meer aardgas importeren. Dat maakt de energievoorziening onzeker.

De energievraag verandert

In een goed geïsoleerd nieuwbouwhuis is de warmtevraag en daarmee de vraag naar aardgas klein. Ook in de keuken wordt minder aardgas gebruikt. Steeds meer mensen (ook topkoks!) geven de voorkeur aan elektrisch koken op inductie. Bijkomend voordeel: inductiekoken veroorzaakt geen verbrandingsgassen in de keuken. Terwijl de vraag naar aardgas dus afneemt, neemt de vraag naar elektriciteit voor huishoudelijke toepassingen nog steeds toe. Voor netbeheerders is het vaak niet meer rendabel om in een nieuwbouwwijk een aardgasnet aan te leggen.

Er zijn nieuwe technieken beschikbaar

Met een warmtepomp kan elektriciteit met een zeer hoog rendement worden omgezet in warmte. Die techniek is ook voor woningbouw bereikbaar. Zonnepanelen wekken de benodigde elektriciteit op. Daar komt geen aardgas meer aan te pas.

Is all electric de toekomst?

Aardgas blijft een belangrijke rol spelen in de Nederlandse energiestructuur. Er zijn geen initiatieven dat bestaande aardgasnetten worden opgeheven. In steeds meer nieuwbouwwijken wordt echter geen (nieuw) aardgasnet aangelegd. Daar zijn de huizen all electric.

Hoe zorg ik voor goed onderhoud van installaties?

Een nieuw huis vraagt voorlopig weinig onderhoud. Maar dat geldt niet voor de installaties voor verwarming en ventilatie. Deze moet u vanaf het begin in goede conditie houden. Dan heeft u er lange tijd veel plezier van.

Verwarming

Uw cv-installatie of warmtepomp moet minstens eens per twee jaar door een onderhoudsbedrijf worden nagekeken. Dit bedrijf reinigt de installatie van binnen en controleert de instellingen. Het is gebruikelijk om hiervoor een onderhoudscontract af te sluiten. Dit contract voorziet ook in service bij een eventuele storing (voor zover dat niet valt binnen de oplevergarantie van het huis). Als bewoner zorgt u er zelf voor dat de waterdruk in het afgiftesysteem op peil blijft. Als u te vaak moet bijvullen, is er ergens een lek. Geef dit dan door aan het onderhoudsbedrijf.

Ventilatie

Bij een installatie voor gebalanceerde ventilatie moet u de filters in de ventilatie-unit reinigen. Hierop verzamelt zich stof dat met de lucht uit het huis wordt afgezogen. U kunt de filters uit de installatie halen en stofzuigen. Doe dit minstens eens per drie maanden. Eens per half jaar moet u de filters vervangen door nieuwe. Ook afzuigventielen in het plafond kunnen vuil worden. U kunt ze losmaken en in een sopje schoonmaken. De ventielen zijn ingeregeld voor de plek waar ze hangen. Pas dus op dat u ze weer op de juiste plek terug plaatst. Eens per jaar moet de installatie worden nagekeken door een onderhoudsbedrijf. Dit bedrijf bekijkt de ventilatie-unit van binnen en maakt de ventilatiekanalen schoon. Ook wordt gecontroleerd of de installatie nog goed staat afgesteld.

Huurhuis of koophuis?

In een koophuis bent u als eigenaar uiteraard zelf verantwoordelijk voor onderhoud van de installaties in huis. Het is aan te raden voor jaarlijks onderhoud een contract af te sluiten met een professioneel bedrijf. In een huurhuis is de verhuurder verantwoordelijk voor professioneel onderhoud. U bent als huurder wel verantwoordelijk voor het op peil houden van de waterdruk in een cv-systeem en voor het schoonmaken en tijdig vervangen van filters in een ventilatiesysteem. Dit valt onder ‘klein onderhoud’.

Kosten

Een contract voor jaarlijks onderhoud van een verwarmingsinstallatie kost € 50 tot 100 per jaar. Goed onderhoud van een ventilatiesysteem kost ongeveer € 35 tot 50 per jaar (exclusief kanaalreiniging).

Meer informatie:

  • Bij iedere installatie is als het goed is een gebruikershandleiding geleverd. Kijk daarin naar aanwijzingen voor reiniging en onderhoud. Als er geen handleiding is meegeleverd, vraag daar dan om bij de leverancier van uw huis.

Uitbouw of dakkapel. Kan dat nog?

Een energiezuinig nieuwbouwhuis is met zorg ontworpen en gebouwd. Als het goed is, is alles met elkaar in balans. Wordt die balans verstoord, dan kan dat ten koste gaan van comfort en de energieprestatie.

Verandering van de thermische schil

De thermische schil is de hele omtrek van het huis: begane-grondvloer, gevels en dak, inclusief kozijnen en ramen. In een energiezuinig huis is de thermische schil goed geïsoleerd en kierdicht. De capaciteit van de installaties is daarop afgestemd. Het is belangrijk dat u de thermische schil handhaaft. Doet u dat niet, dan kan de energiebalans verstoord. Zelfs al gaat het om onbeduidende ingrepen zoals een kattenluikje in de keukendeur. Dat geldt al helemaal als u na de oplevering een dakkapel aanbrengt of uw huis laat uitbouwen.

Wat is het risico?

In een energiezuinig huis zijn de systemen voor verwarming en ventilatie zorgvuldig ontworpen en ingeregeld. Een verandering in de thermische schil kan ten koste gaan van de luchtdichtheid van het huis. Dat verstoort het ventilatiesysteem: op sommige plekken ontstaat tocht en op andere plekken is er te weinig frisse lucht. Ook vloerverwarming of wandverwarming kan van slag raken. Als warmte ongecontroleerd naar buiten vliegt, is de capaciteit van de verwarming in sommige kamers misschien niet meer voldoende. Of misschien is de capaciteit voldoende, maar gaat u ongemerkt veel meer energie gebruiken.

Oplevergarantie

De bouwer of ontwikkelaar van uw huis geeft bij oplevering garanties af. Meestal vervallen die wanneer u zelf iets aan de thermische schil verandert.

Wilt u toch een dakkapel of een uitbouw?

Vaak kunt u bij nieuwbouw kiezen voor opties zoals een uitbouw of een dakkapel. Veel aspirant-kopers schrikken echter terug voor de kosten. Zij kiezen na de oplevering zelf een aannemer die het misschien wel voor de helft van de prijs doet. Maar let op: niet iedere aannemer gaat deskundig om met het energieconcept van uw huis. Een uitbouw en een dakkapel moeten net als de rest van uw huis luchtdicht zijn en soms moet de inregeling van verwarming en ventilatie erop worden aangepast. Het is daarom altijd beter om een eventuele dakkapel of uitbreiding als optie mee te nemen bij de nieuwbouw. Wilt u naderhand aan de slag, neem dan contact op met de oorspronkelijke ontwikkelaar of bouwer. Die kan u adviseren over wat u wel en niet kunt doen. En het kattenluikje? Voor de kat moet u de deur zelf open en weer dicht doen.

Meer informatie:

  • Raadpleeg de garantiebepalingen van de leverancier van uw huis.

Ventileren, hoe doe je dat?

Een oud huis "ventileert" vanzelf door kieren en naden. Een nieuw huis is kierdicht en goed geïsoleerd. Daarom is actieve ventilatie nodig: 24 uur per dag. Dat is essentieel voor een gezond binnenklimaat.

Waarom ventileren?

  • Een huishouden brengt gemiddeld 10 tot 15 liter vocht per dag in huis door uitademing en transpiratie, douchen, koken en planten water geven. Te vochtige lucht kan leiden tot schimmel, mijten en biologische allergenen. Het kost bovendien meer energie om een kamer waar de lucht vochtig is, te verwarmen. Een relatieve luchtvochtigheid van 40 tot 60 procent is goed.
  • Mensen en (huis)dieren brengen bij uitademing CO2 in de lucht. Buitenlucht bevat 350 tot 400 ppm CO2 (parts per million). Binnen is een CO2-concentratie van 800 tot 1200 ppm aanvaardbaar. Door slechte ventilatie kan deze waarde echter veel hoger worden. Dat leidt tot loomheid, concentratieverlies en hoofdpijn.
  • Bouwmaterialen, vloerbedekking, meubels en verf veroorzaken schadelijke emissies zoals radon, vluchtige organische stoffen en formaldehyde. Deze stoffen kunnen leiden tot irritaties en allergieën, ademhalingsproblemen, vermoeidheid en hoofdpijn.

Ventileren

Een nieuwbouwhuis is kierdicht gebouwd. In zo’n huis is actieve ventilatie nodig om het binnenklimaat gezond te houden. Bij actieve ventilatie wordt de lucht in huis voortdurend, 24 uur per dag, ververst. Ook als u niet thuis bent. Er zijn twee technieken mogelijk:
  • Ventilatie met mechanische afvoer en natuurlijke toevoer. De lucht wordt via ventilatiekanalen afgezogen. Verse lucht komt binnen via ventilatieroosters, meestal boven de ramen.
  • Balansventilatie met warmteterugwinning. De lucht wordt via ventilatiekanalen afgezogen en ook ingeblazen. De warmte uit de afgevoerde lucht wordt gebruikt om de verse lucht voor te verwarmen. In de zomer helpt balansventilatie om de warmte buiten te houden.

Zomernachtventilatie

In de zomer kan nachtventilatie helpen om uw huis koel te houden. Door ’s nachts (dak)ramen open te zetten, verdwijnt overtollige warmte en komt koelere lucht binnen. Bij balansventilatie gebeurt dat automatisch.

Luchten

Bij luchten (ook wel spuien genoemd) wordt een raam of deur korte tijd opengezet. Daarmee ververst u de lucht in de betreffende kamer in één keer. Meestal is een kwartier of een halfuur luchten genoeg. Eenmaal per dag luchten is aan te bevelen, maar te lang luchten is nergens goed voor.

Meer informatie:

Aan welke eisen moet een afzuigkap voldoen?

Als het over fijnstof gaat, denken we altijd aan uitlaatgassen. Maar ook in huis ontstaat fijnstof, namelijk bij het koken. Een goede afzuigkap voorkomt dit probleem.

Koken erger dan vuurwerk

In goed geïsoleerde, luchtdichte woningen waar te weinig geventileerd wordt, schiet de hoeveelheid fijnstof tijdens het koken omhoog. Tot enkele uren na het koken kan er binnenshuis meer fijnstof zijn dan buiten. TNO heeft laten zien dat het bakken van een simpele spekpannenkoek in de keuken meer fijnstof veroorzaakt dan vuurwerk afsteken tijdens de jaarwisseling.

Ventilatie onvoldoende

Een motorloze afzuigkap die werkt op de mechanische ventilatie van het huis, is meestal onvoldoende. Als de capaciteit te klein is, worden kookdampen onvoldoende afgevoerd, blijven geuren hangen en hoopt fijnstof zich op.

Aparte afvoer

Een afzuigkap met een aparte afvoer naar buiten, geeft een beter resultaat. Dit betekent dat de projectontwikkelaar hier bij de nieuwbouw van de woning rekening mee moet houden. Ga dus niet zelf na de oplevering aan de slag. Als u een doorvoer naar buiten maakt, boort u in de thermische schil van uw huis. De oplevergarantie die de projectontwikkelaar geeft, kan dan komen te vervallen.

Een goede afzuigkap

Veel mensen kiezen een afzuigkap op design. Logisch, want een afzuigkap is heel zichtbaar aanwezig. Maar bedenk dat een afzuigkap bedoeld is om kooklucht zo goed mogelijk af te voeren. Hier moet u op letten:
  • De afzuigkap moet een capaciteit hebben van 300 m3/uur als u kookt op een inductieplaat. Bij koken op gas is een grotere capaciteit nodig omdat dan ook de verbrandingsgassen moeten worden afgevoerd.
  • De afzuigkap moet ook voldoende vet afvangen. Hoeveel vet de afzuigkap afvangt, kunt u afleiden van het energielabel. De indeling daarvan loopt van A tot G. Hoe beter de klasse, hoe meer vet er wordt opgenomen.
  • De afzuigkap moet ongeveer even groot zijn als de kookplaat en moet bij voorkeur een randje hebben van circa vijf centimeter, zodat de damp eronder blijft.
  • Bij gebruik van bovenkastjes moet de afzuigkap hier direct op aansluiten.
  • Zorg voor onderhoud en tijdige vervanging van de filters. Dan blijft uw afzuigkap goed functioneren.

Zorg ook voor verse lucht

Als de afzuigkap aan staat, moet er ook voldoende toevoer van verse buitenlucht zijn. Om het ventilatiesysteem in huis niet in de war te sturen, moet die lucht in de buurt van het kooktoestel worden aangevoerd door een raam open te zetten.

Meer informatie:

Serre: extra kamer of overkapte buitenruimte?

Een serre is een aanbouw aan een huis die meestal voor een groot deel uit glas bestaat. Veel mensen vinden een serre heel prettig. In energiezuinige woningbouw heeft een serre ook een functie voor verwarming en ventilatie.

Buiten de thermische schil

Een echte serre is een ruimte buiten de thermische schil van het huis. Omdat de serre voor een groot deel uit glas bestaat, ontvangt deze veel warmte van de zon. Ongeveer negen maanden van het jaar is dat voldoende voor een aangename temperatuur. De serre fungeert dan als extra woonkamer met veel licht en frisse lucht.

Niet in de winter

Een serre is niet geïsoleerd en er is geen verwarming aangebracht. In de wintermaanden is het er daardoor meestal koud. Het is belangrijk om de deur(en) tussen de woonkamer en de serre dan dicht te houden. Het kost zeer veel energie om tijdens koude dagen de serre bij te verwarmen met een elektrisch kacheltje. Dat is niet de bedoeling.

Voorverwarmde ventilatielucht

In energiezuinige huizen kan een serre worden gebruikt om ventilatielucht voor te verwarmen. Het ventilatiesysteem ‘kiest’ automatisch waar verse buitenlucht wordt aangezogen: aan de schaduwkant van het huis (koud), of uit de serre (voorverwarmd). Vooral in de wintermaanden geeft dit energiebesparing.

Uitbouw

Als uw huis een uitbouw heeft die binnen de thermische schil valt, dan heet dat geen serre, ook al kan het in de beleving hetzelfde zijn. Een uitbouw heeft dubbel of drievoudig glas en is goed geïsoleerd. Er is verwarming aangebracht en de temperatuur kan gelijk zijn aan die in de woonkamer.

Hoe stel ik de thermostaat goed in?

In een goed geïsoleerd huis is een gelijkmatige temperatuur het meest efficiënt. Met een goede instelling van thermostaten bereikt u dat. Een gelijkmatige warmte vergroot bovendien uw wooncomfort.

Kamerthermostaten

Met een kamerthermostaat blijft de temperatuur in huis op een niveau dat u vooraf instelt. Als de temperatuur onder dat niveau zakt, slaat de verwarming aan. Komt de temperatuur erboven, dan gaat de verwarming weer uit.
  • Veel woningen hebben één kamerthermostaat. Die hangt dan in de woonkamer. De verwarming in het hele huis wordt geregeld op basis van de temperatuur in de woonkamer.
  • Andere woningen hebben in iedere kamer een thermostaat. Daarmee kunt u de temperatuur per vertrek regelen.

Klokthermostaat

De meeste thermostaten zijn programmeerbaar en hebben een ingebouwde klok. Met zo’n klokthermostaat kunt u de gewenste temperatuur voor een langere periode instellen met verschillende temperatuurniveaus in verschillende tijdvakken. Voordat u gaat slapen gaat de verwarming automatisch laag. Bij langdurige afwezigheid zet u de klokthermostaat op vakantiestand.

Radiatorthermostaat

Radiatoren worden vaak apart geregeld met een thermostatische radiatorkraan. Met deze kraan staat de radiator wel of niet aan, afhankelijk van de temperatuur ter plaatse. Het heeft geen zin om de radiatorthermostaat ‘even helemaal open’ te draaien als u tijdelijk extra warmte wilt hebben. Door de radiatorthermostaten en de klokthermostaat in de woonkamer goed in te stellen, verdeelt u de warmte in het hele huis. U zult even moeten puzzelen wat het meest comfortabel is.

Nachtverlaging: zin of onzin?

  • In zeer energiezuinige of energieneutrale huizen is nachtverlaging niet nodig. Het huis verliest zó weinig warmte, dat tijdelijk opwarmen meer energie kost dan nachtverlaging zou uitsparen.
  • In andere nieuwbouwhuizen is nachtverlaging wel aan te bevelen. U kunt de thermostaat ‘s nachts op 15 graden zetten. In huizen met vloerverwarming of wandverwarming is een nachtverlaging van maximaal twee graden ten opzichte van overdag aan te bevelen.

Meer informatie: