Tijdens de koop van haar nieuwbouwwoning kwam er veel op Marije Duijn af waar ze van tevoren geen rekening mee had gehouden, zo is zij veel bezig geweest met de indeling van haar nieuwbouwwoning. Ze genoot echter met volle teugen van het hele project. Mede door haar ervaringen liet ze zich omscholen tot interieurontwerpster. Op verzoek van de redactie van Bewust Nieuwbouw deelt Marije in onderstaand artikel graag haar ervaringen en enkele handige tips met (toekomstige) nieuwbouwkopers. Doe er je voordeel mee! "Eind 2015 kocht ik een nieuwbouwappartement in Amsterdam Oost. Deze woning werd in de zomer van 2017 opgeleverd. Al snel merkte ik dat er best veel op je af komt tijdens de bouw van de woning, zeker in de eerste maanden na het tekenen van de koop-aannemingsovereenkomst. Maar ik vond het project wel heel erg leuk! Ik heb altijd al een passie voor interieur gehad en het nieuwbouwproject leidde bij mij zelfs tot een omscholing! Ik werkte destijds in de retail als business analist, maar miste daarin het creatieve aspect. In 2018 ben ik daarom gestart aan een opleiding binnenhuisarchitectuur en sinds de zomer van 2019 werk ik nu als zelfstandige binnen mijn eigen interieurstudio."

Een goede indeling vraagt een goede voorbereiding

"In mijn werk help ik ook veel nieuwbouwbewoners. Meestal benaderen mensen mij een paar maanden voor de oplevering van de nieuwe woning. Ik merk dat veel bewoners dan pas goed gaan nadenken over de indeling van hun nieuwe woning, omdat het dan tastbaarder wordt. Dat snap ik heel goed, maar het is eigenlijk aan de late kant. Veel ruwbouwkeuzes zijn dan immers al gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de hoeveelheid stopcontacten en de lichtpunten en de positie ervan. Deze kan je na de oplevering niet zo gemakkelijk meer toevoegen of aanpassen. Het resultaat kan zijn dat stopcontacten niet op praktische plekken zitten of dat je te weinig licht in de woning hebt. Ik kwam een keer bij iemand op bezoek die een haspel naast de eettafel had staan. In deze woning ontbraken stopcontacten achter de eettafel voor het opladen van een laptop of mobiele telefoon. Dat is natuurlijk niet zo fraai. Hetzelfde geldt voor verlichting. Een lamp wil je het liefst recht boven de eettafel hebben en niet net ernaast. Als je bij de oplevering een lichtpunt wil verplaatsen dan kan dat alleen nog middels een kabel die zichtbaar over het plafond heen loopt."

Een waardevol advies

"Probeer met name in de eerste weken na de ondertekening van de koop-aannemingsovereenkomst actief bezig te zijn met de indeling van de ruimte. Wat wordt de functie van een ruimte? Wat voor activiteiten ga je hier doen? Maak per ruimte een lijstje van jouw woonwensen en kijk hoe je deze kunt inpassen in de ruimte. Wil je bijvoorbeeld graag met veel mensen tafelen of wil je meer de nadruk leggen op een grote zitkamer? Ga je een slaapkamer alleen gebruiken om in te slapen of komt er ook een werkplek in de kamer? In de verkoopbrochure kan je meestal een ‘artist impression’ tekening vinden. Dit is een ingetekende plattegrond met daarin een voorstel van de inrichting. Voor elk type woning binnen het nieuwbouwproject is vaak een artist impression getekend of is er een optionele inrichting getekend. Deze tekening kan je als leidraad nemen om te kijken hoe je de woning wilt indelen. Maar misschien wil je wel afwijken van wat er op deze tekening staat. Maak op basis van jouw woonwensen eens een paar schetsen. Je hoeft niet meteen alle meubelen in te tekenen, je kan onderdelen in een ruimte ook clusteren. Een eettafel met stoelen noem je ‘eten’ en hiervoor teken je een vlek in de ruimte. Kijk voor een toelichting eens naar de volgende figuur. In deze figuur zijn twee ‘vlekkenplannen’ ingetekend voor dezelfde ruimte. In optie 1 en 2 zit de keuken op dezelfde plek. Bij de eerste optie  zit de eettafel achter in de ruimte en is er plek voor een grote opbergkast. Er is een grote zithoek en een leesplekje bij het raam. In optie 2 zit de eettafel juist aan de voorkant van de woning bij de ramen. Als je ook wilt gaan werken aan de eettafel kan het fijn zijn om ook uit het raam te kunnen kijken. In deze optie is er wel iets minder plek voor opbergruimte. Waar hecht je de meeste waarde aan?" "Dit zijn slechts twee opties, maar er zijn nog veel meer mogelijkheden. De keuken (koken) zou je wellicht ook op een andere plek willen. Hou er dan wel rekening mee dat hiervoor wel leidingen verplaatst moeten worden. Ook is dit technisch gezien niet altijd haalbaar, dus overleg dit met jouw bouwcoach/-begeleider of woonadviseur."

Een specialist inschakelen

Vind je het lastig om op schaal te tekenen of wil je gewoon graag dat er iemand met je meedenkt? Je kan een stylist of binnenhuisarchitect vragen om tijdens de ruwbouwfase met je mee te denken over de indeling van de woning. Je hoeft dan nog niet na te denken over de look & feel van de woning, dat kan je uitstellen tot een paar maanden voor de oplevering. Niet alle stylisten maken indelingsplannen, dus vraag hier specifiek naar. Op de technische plattegrond vind je de aansluitingen voor in de woning. Daar staan bijvoorbeeld stopcontacten, plafondlichtpunten en loze leidingen op ingetekend. Als je een goede indeling hebt gevonden voor jouw woning, kan je deze in meer detail intekenen op de technische plattegrond. Zo kan je zien of bijvoorbeeld lampen boven de eettafel komen te hangen of dat dit plafondpunt moet worden verplaatst. Een plafondlichtpunt toevoegen of verplaatsen is meerwerk waar je voor moet betalen. Het toevoegen of verplaatsen van elementen kan je bespreken met jouw bouwcoach/-begeleider of woonadviseur van het project. Soms zijn er technische beperkingen. Daar zal hij of zij jou dan op wijzen.

Een goed begin is het halve werk

Houd de deadline voor de ruwbouwkeuzes goed in de gaten. Je moet in het begin van het nieuwbouwtraject veel doen, maar als je in jouw nieuwe woning woont, is het deze moeite meer dan waard!

Lees meer

• Hulp bij het lezen van de bouwtekening
• Meerwerk, minderwerk en opties. Wat is wat?

Vooruit denken. Dat is wat u moet doen als u een nieuwbouwhuis koopt. Waar moeten de stopcontacten komen bijvoorbeeld en draaien de deuren van toilet, badkamer of kasten wel de juiste kant op? We vroegen tips aan (voormalige) kopers van een nieuwbouwhuis om te weten te komen waar u zoal op moet letten. Het bericht ‘Gezocht! Tips waar u op moet letten tijdens de bouw van uw huis’ raakte duidelijk een gevoelige snaar. Via de mail en via Facebook kwamen tal van reacties binnen van bezoekers van de website van Bewust Nieuwbouw. Hier vindt u een aantal adviezen van consumenten.

Een aantal consumententips:

• Heeft u een garage? Bewerk dan de vloer van de garage direct na oplevering met vloeistofdichte verf voor werkplaatsen. De garage wordt als eerste vol gezet met spullen en dankzij de verf is het makkelijker opruimen als u een keer iets laat vallen in de garage. De vloeistof dringt dan niet direct de betonnen vloer in;
• Denk aan voldoende wandcontactdozen: bij elektrische zonneschermen of rolluiken, boven het keukenwerkblad, extra voeding voor wasdroger;
• Let op dat het raam boven het keukenwerkblad hoog genoeg zit;
• Draaien de deuren allemaal de goede kant op? Ook iets om op te letten;
• Is er genoeg ruimte achter de slaapkamerdeuren voor het plaatsen van kasten. Minimaal 60 centimeter is aan te raden;
• Zorg dat de hal niet te klein is zodat ook mensen met een lichamelijke beperking binnen kunnen komen en gebruik kunnen maken van uw toilet;
• Fonteintje in toilet bij voorkeur in een hoek plaatsen in verband met vaak beperkte ruimte;
• Laat stroeve vloertegels plaatsen in de badkamer vanwege risico op uitglijden;
• Zorg ook in de badkamer voor een bedieningsknop voor de automatische afzuiginstallatie;
• Als u buiten een kraantje aan laat leggen, zorg dan dat u er een neemt met zowel koud als warm water. Dan hoeft u niet naar binnen om water te halen voor bijvoorbeeld het zemen van de ramen en het wassen van de auto of het schoonmaken van de bbq;
• Laat een stopcontact plaatsen in de meterkast. Dat is meestal niet standaard en kan goed van pas komen;
• Laat een paar loze leidingen vanuit de meterkast aanbrengen. Die kan u in de toekomst hard nodig hebben in geval van uitbreiding/nieuwe aansluitingen;
• Maak op diverse plekken in het huis niet alleen foto’s van de plek waar leidingen lopen (zodat u er niet doorheen boort als u bijvoorbeeld iets op wilt hangen), maar geef ook op de bouwtekeningen aan waar de leidingen lopen, eventueel met losse tekeningen met maten erbij;
• Leg zo snel mogelijk een ‘fatsoenlijke toegang’ tot de voor- en achterdeur aan. Hierdoor loopt u minder zand naar binnen en blijven de nieuwe vloeren mooi.

Meer informatie:

• Gezocht! Tips waar u op moeten letten tijdens de bouw van uw huis
• Kan ik al mijn wensen realiseren?
• Definitieve keuzes voor uw maatwerk maken

U kunt uw nieuwbouwhuis aan uw wensen laten aanpassen. Hiervoor zijn verschillende begrippen in omloop, zoals meerwerk, minderwerk en opties. Het gaat om veranderingen van de basiswoning.

Verschillende begrippen

Meerwerk betekent letterlijk meer werk. Er worden extra dingen gedaan die niet bij de standaard uitvoering van het huis zijn inbegrepen. Voor meerwerk betaalt u extra. Bij minderwerk worden bepaalde werkzaamheden niet uitgevoerd en krijgt u veelal geld terug. U komt ook vaak het begrip opties tegen. In de nieuwbouwbranche worden de begrippen meerwerk (of minderwerk) en opties meestal door elkaar heen gebruikt. Ze betekenen dan hetzelfde. Soms maken ontwikkelaars onderscheid tussen 'voor de koop' en 'na de koop' of tussen aanpassingen aan de ruwbouw en aanpassingen bij de afbouw.

Grote opties of makelaarsopties

U kunt dan bijvoorbeeld de begrippen ‘grote opties’ of ‘makelaarsopties’ tegenkomen. Veelal wordt hiermee meerwerk aan de buitenkant (schil) van het huis bedoeld. Voorbeelden zijn een uitbouw op de begane grond, openslaande deuren in de achtergevel, een garage, (extra) dakramen en een dakkapel. De kosten voor deze grote opties worden vaak direct opgenomen in de aanneemsom. Veranderingen die u daarna nog wenst, worden vaak meer- en minderwerk genoemd.

Afwijkingen van wat aannemer standaard uitvoert

Om te bepalen wat er allemaal onder meerwerk (of opties) valt, moet u weten wat de aannemer standaard bij de bouw van het huis uitvoert. Dat staat in de technische omschrijving, de afwerkstaat en de verkooptekeningen, documenten die bij de koop-/aannemingsovereenkomst horen. Wat daar niet in staat en wel door u gewenst is, is meerwerk. Wilt u minder uitgevoerd hebben dan de aannemer standaard doet, dan is dat minderwerk.

Standaard meer- en minderwerk

Om het overzichtelijk te houden, biedt de aannemer vaak een lijst met standaard meer- en minderwerk aan, ook wel koperskeuzelijst genoemd. Het gaat dan om veranderingen die meer nieuwbouwkopers wensen, zoals het toevoegen van wandcontactdozen, het veranderen van de draairichting van een of meer deuren of het aanbrengen van een buitenkraan. Andere voorbeelden van standaard meerwerk zijn andere tegels in de badkamer, aanpassingen aan de keuken en het verplaatsen van wanden. Een voorbeeld van minderwerk is het casco opleveren van de badkamer, of van de keuken.

Individueel meer- en minderwerk

Maar misschien heeft u ook individuele wensen, die buiten het standaard meer- of minderwerk vallen. Bij veel projecten kunt u over dit ‘individueel meer- of minderwerk’ in gesprek met een vertegenwoordiger van de aannemer, ook wel kopersbegeleider genoemd. Na dit gesprek werkt de aannemer uw extra wensen uit en geeft aan of ze haalbaar zijn. Vervolgens komt hij met een prijsvoorstel.

Minderwerk: let op uw garantie

Heeft u minderwerk, dan krijgt u doorgaans geld terug. De aannemer hoeft immers bepaalde werkzaamheden niet uit te voeren en bepaalde materialen niet in te kopen. Maar let wel op: minderwerk kan gevolgen hebben voor uw garantievoorwaarden. Kiest u bijvoorbeeld voor een casco badkamer, dan zal de garantie op dit onderdeel van uw huis komen te vervallen. Gaat u zelf uw badkamer afbouwen, of huurt u hiervoor een andere aannemer in, dan valt dat ook buiten de garantie- en waarborgregeling. Maak dus met deze andere aannemer goede garantieafspraken over de werkzaamheden die hij gaat doen.

Ook voor huurwoningen

Meer- en minderwerk is vooral mogelijk bij nieuwbouw koopwoningen. Toch zijn er ook steeds meer verhuurders die u de mogelijkheid bieden uit verschillende opties te kiezen.

Meer informatie:

• Kan ik al mijn wensen realiseren?
• Zit er garantie op meer- en minderwerk?

De ontwikkelaar of bouwer doet zijn best om al uw wensen te realiseren. Toch is niet altijd alles mogelijk. Een van de redenen kan zijn dat de bouw al te ver gevorderd is.

Er is veel mogelijk

Bij de meeste nieuwbouwprojecten is er van alles mogelijk om uw huis helemaal op maat te maken. Gangbare aanpassingen worden aangeboden via lijsten met meer- en minderwerkopties. Daarnaast is meestal individueel maatwerk mogelijk. Over de mogelijkheden overlegt u met de aannemer/ontwikkelaar. Als uw wensen haalbaar zijn, krijgt u hiervoor een offerte op maat. Zorg dat u voor het ondertekenen van uw contract goed inzicht hebt in de mogelijkheden en de kosten.

Niet alles is mogelijk of toegestaan

Het kan zijn dat de aannemer bepaalde wensen voor individueel meer- en minderwerk niet kan of mag honoreren. Hij moet zich immers houden aan het Bouwbesluit, de bouwverordening, het bestemmingsplan, eventuele welstandseisen en de energieprestatienormen. Een open haard als meerwerkoptie zal bijvoorbeeld niet mogelijk zijn, omdat uw huis daardoor minder energiezuinig wordt. Ook zal de aannemer toetsen of de wijzigingen technisch en qua planning haalbaar zijn.

Prefab bouw is snel, maar minder flexibel

Het komt steeds vaker voor dat nieuwbouwhuizen al grotendeels in de fabriek worden gefabriceerd. Het grote voordeel van prefab is dat de bouw sneller verloopt. De keerzijde is dat er daardoor minder flexibiliteit is. Wijzigingen waarop niet al in de fabriek is geanticipeerd, kunnen niet altijd achteraf nog worden aangebracht.

Contractueel geregeld

Koopt u een huis met het Keurmerk GarantieWoning? Dan is in de algemene voorwaarden bij uw contract omschreven in welke gevallen de aannemer door u gewenste wijzigingen van de hand mag wijzen. Kort gezegd mag de aannemer meer- en minderwerk weigeren in de volgende drie gevallen: - De bouw is te ver gevorderd, waardoor wijzigingen niet meer mogelijk zijn. - De gewenste wijzigingen passen niet bij de opzet en het ontwerp van het bouwplan. - De gewenste wijzigingen zijn in strijd met de normen waaraan de woning moet voldoen, zoals het Bouwbesluit. Niet alle teleurstellingen kunt u voorkomen. Zorg in ieder geval dat u weet wat de uiterste datum is om wijzigingen overeen te komen, zodat u niet te laat bent.

Aanpassingen na oplevering

Na oplevering kunnen andere normen gelden dan tijdens de bouw. Daardoor zou zo’n open haard, om bij dat eerder genoemde voorbeeld te blijven, later alsnog kunnen. Vraag dit na bij uw gemeente. U dient er wel rekening mee te houden dat uw huis dan niet meer voldoet aan de nieuwste normen voor energiezuinigheid en dat uw energierekening hoger kan worden.

Gevolgen voor garantie

Het uit (laten) voeren van aanpassingen na de oplevering kan gevolgen hebben voor de garantie. Ook kan hierdoor discussie ontstaan over wie er aansprakelijk is bij problemen.

Meer informatie:

• Vraag & antwoord: Garantie

Sommige mensen zien het helemaal zitten: casco oplevering en zelf met de afbouw aan de slag gaan. Bij een aantal nieuwbouwprojecten heb je die keuze. Maar onderschat het niet.

Casco oplevering: allerlei definities

Volgens de website www.huisbouwen.nl, waar veel informatie over zelfbouw op staat, betekent casco oplevering dat de bouwer alleen de ruwbouw verzorgt. Jouw huis wordt dan wind- en waterdicht opgeleverd, dus inclusief ramen (met glas), deuren en dakpannen. Dat is weliswaar een gangbare definitie, maar niet iedereen denkt er zo over. Vooral in de projectmatige nieuwbouw hanteren ontwikkelaars en bouwers steeds andere omschrijvingen, waarbij vaak ook een deel van de binnenkant van het huis gewoon wordt opgeleverd. Feitelijk is er dan sprake van ‘casco op onderdelen’. Jouw huis wordt dan bijvoorbeeld opgeleverd met kabels, leidingen en installaties, maar nog niet met afgewerkte wanden, gestucte plafonds en een keuken en sanitair. Het is belangrijk van tevoren te weten wat er bij jouw huis precies onder ‘casco’ wordt verstaan. Dat voorkomt teleurstellingen.

Zelf afbouwen: van tussenwanden tot tegelwerk

Welke vorm van casco oplevering ook van toepassing is, je zorgt voor de verdere afbouw. Daarvoor moet je wel heel handig zijn. Je zet bijvoorbeeld binnenwanden neer, trekt kabels en leidingen (als die er nog niet zijn), installeert een meterkast, plaatst stopcontacten en kabelaansluitpunten en legt lichtpunten aan. Ook installeer je een verwarmingssysteem. Verder verzorg je het tegelwerk, het sanitair en het timmerwerk, geeft deuren, kozijnen en plintjes een likje verf en werkt de vloeren, wanden en plafonds af.

Casco: lekker klussen en een lagere prijs

Maar waarom zou u al die moeite doen als de bouwer dit gewoon voor u kan doen? Vaak kiezen mensen voor (een vorm van) casco oplevering omdat ze het gewoon leuk vinden om zelf aan de slag te gaan. Daar komt bij dat ze op deze manier hun huis helemaal kunnen afbouwen zoals zij dat willen. Maar er is ook een financiële reden. Een casco huis kost minder dan een huis dat helemaal is afgebouwd. Voor al het afbouwwerk dat je zelf doet, hoef je immers geen aannemer te betalen.

Rechter handen, goed plannen

Je moet wel twee rechter handen hebben, of goede hulp. Ook moet je goed kunnen plannen en regelen. En, niet onbelangrijk: je moet het overzicht over de financiën behouden. Je zult niet de eerste zijn die zich aan zo'n project vertilt.

Haken en ogen: wetgeving, garantie en financiering

Een vaak onderschat probleem van casco oplevering is dat het huis bij de sleuteloverdracht nog niet voldoet aan alle eisen van het Bouwbesluit en de Omgevingsvergunning. Daar zal je vanaf dat moment zelf voor moeten zorgen. Je mag er om die reden ook nog niet wonen. Dat mag pas als alle instanties, zoals Bouw- en Woningtoezicht, het huis hebben goedgekeurd. Bij afwijkingen van de Omgevingsvergunning moet je contact opnemen met jouw gemeente om te bepalen of je een gewijzigde vergunning moet aanvragen. Bij projectmatige nieuwbouw vervalt daarnaast de garantie op de onderdelen die je zelf realiseert. Doe je de badkamer zelf en heb je later last van lekkages, dan kun je geen verhaal halen bij de aannemer van de ruwbouw. Verder kunnen geldverstrekkers nadere eisen stellen aan het financieren van het afbouwwerk. Zij kunnen bijvoorbeeld eisen dat je van alle aangeschafte bouwmaterialen BTW-bonnen overlegt.

Sleutelklaar opleveren

Veruit de meeste nieuwbouwhuizen worden niet casco, maar gewoon ‘sleutelklaar’ opgeleverd. Dat betekent dat het huis geheel is afgewerkt, dus dat de binnenwanden zijn geplaatst, kabels, leidingen en installaties zijn aangelegd en het tegelwerk, timmerwerk en sanitair zijn uitgevoerd. U hoeft dan in principe alleen nog de muren te sauzen, te behangen of van sierpleister te voorzien. Daarna kunt u beginnen met de stoffering en de inrichting.

Goed doorvragen voorkomt teleurstellingen

Net als voor het begrip casco hanteren ontwikkelaars en bouwers ook voor het begrip sleutelklaar wel eens andere definities. Ook hier geldt: vraag goed door, zodat je weet waar je aan toe bent. Dat voorkomt teleurstellingen.

Meer informatie:

• Op www.huisbouwen.nl staat meer informatie over casco en sleutelklaar opleveren.
• Alles over garanties staat onder Vraag & antwoord: Garantie.